بازآفرینی اسطوره "ققنوس" در شعر ادونیس و شفیعی کدکنی

خوانش و بازآفرینی اسطوره‌ها، از شگردهای پرکاربرد شعر معاصر به شمار می‌آید و شاعر به نیکی از اسطوره‌ها برای بیان شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع خود بهره می‌گیرد. الهام‌گیری از اسطوره مرگ و حیات و جلوه‌های دیگر آن، که در داستانهای "ققنوس" و نظایر آنها تبلور یافته است، در یکی دو دهه آغازین شعر نو رواج یافت که شاعران با برگزیدن آن می‌خواهند دغدغه ذهنی خود را در فضای این افسانه نشان دهند. چه، این اسطوره از ظرفیت‌ها و دلالت‌های معنایی مختلفی چون فدا شدن و زایش مجدّد برخوردار است. ادونیس و شفیعی کدکنی، هر دو از جمله شاعران معاصری هستند که اسطوره ققنوس را در سروده‌های خویش بازآفرینی کرده‌اند و به کمک آن توانسته‌اند، وضعیّت جامعه خود را به تصویر کشند. مقاله حاضر می‌کوشد تا به روشی توصیفی – تحلیلی به خوانش دو قصیده «صلاة» ادونیس و «صدای بال ققنوسان» شفیعی کدکنی بپردازد و مظاهر تجلّی این اسطوره را در شعر دو شاعر بررسی کند. از یافته‌های تحقیق بر می‌آید که این اسطوره از میل به جاودانگی و تولدی دیگر در آدمی حکایت دارد. همچنین پذیرش مرگ و رستاخیز پس از مرگ را نشان می‌دهد که برخاسته از ضمیر ناهشیار انسانهاست و در بینش اساطیری این دو شاعر بازآفرینی شده است.